در طیف وسیعی
از صنایع به کار رفته و بیانگر کاربرد تکنولوژی جدید میباشد. دیجیتال یک زبان
باینری (دودوئی) میباشد که با صفر (حالت خاموش) و یک (حالت روشن) نمایش داده شده
و از اینرو یا سیگنال وجود دارد (حالت روشن) و یا وجود ندارد (حالت خاموش) و حتی
با قدرت سیگنال کم هم اگر سیگنال دیجیتال ارسال شده از سطح حداقل بیشتر باشد یک
تصویر و صدای کامل میتواند بدست آید زیرا حالت روشن، روشن است بدون توجه به این
که قدرت سیگنال چه مقدار بوده است.
در صنعت تلویزیون، دیجیتال به روش مدرنی اطلاق میشود که برنامهها پردازش و ارسال
میشوند.
تکنولوژی مدرن به منظور تبدیل تصاویر و صدا به ارقام (صفر و یک) و فشردهسازی آنان
و ارسال تعداد هرچه کمتر آنها که اطلاعات موردنظر را برساند به کار میرود، این
تکنیکها ارسال چندین کانال تلویزیونی دیجیتال را بر روی یک کانال تلویزیونی
آنالوگ امکانپذیر میسازند.
مشکل تلویزیون آنالوگ
تلویزیونهای متداول تا به حال آنالوگ بودهاند و به نظر میرسد که آنها عملکرد
خوبی داشته و هنگام دریافت سیگنالهای محلی و یا ماهوارهای و همچنین هنگام کار با
سایر دستگاههای جانبی از قبیل DVD، ویدئو VCR و دوربین فیلمبرداری و غیره مشکلی
مشاهده نشده است.
مهمترین مشکل تلویزیون آنالوگ RESOLUTION (وضوح تصویر از نظر جزئیات تصویر و تمایز خطوط) میباشد شاخص وضوح
تصویر (RESOLUTION) با یک عدد که مشخصکننده تعداد اجزای
ریز تصویر (PICTURE
ELEMENT) PIXEL میباشد تعیین میگردد. هرچه این عدد بالاتر باشد جزئیات
تصویر و وضوح و زنده بودن تصویر بهتر است.
در تلویزیون آنالوگ هر تصویر از 625 خط افقی اطلاعات تصویر تشکیل شده که در هر
ثانیه 25 بار تکرار میگردد. در عمل تلویزیون نصف خطوط فوق را در 50/1 ثانیه و نصف
بقیه را در 20 میلی ثانیه بعدی مابین خطوط قبلی نمایش داده و هر تصویر در واقع به
طور کامل در 25/1 ثانیه به روز شده و این نحوه مرور تصاویر به روش مرور خطوط به هم
بافته (INTERLACE
SCANNING) موسوم
میباشد. روش فوق برای سالها عملکرد قابل قبولی داشته است اما اکنون که مانیتورهای
کامپیوتر با وضوح و کیفیت عالی در دسترس میباشند به نظر میرسد همه خواستار
تلویزیونهای بهتری میباشند.
کمترین شاخص وضوح تصویر در صفحات نمایش کامپیوتر 480×640 جزء تصویر (PIXEL) میباشد.
به علت به کارگیری روش مرور خطوط به هم بافته، شاخص وضوح تصویر عملاً در تلویزیون
آنالوگ موجود حدود 400×500 میباشد که نسبت به مانیتورهای قدیمی نیز پائینتر است.
هماکنون مانیتورهای جدید قادر به نمایش جزئیات تصویر 10 برابر بهتر از تلویزیون
آنالوگ میباشد و از نظر کیفیت جزئیات تصویر، وضوح و زنده بودن و ثبات تصویر و رنگ
قابل مقایسه با تلویزیون آنالوگ نمیباشند.
مشکل دیگر تلویزیون آنالوگ وجود تداخل، نویز و سایه در تصویر است. این مشکلات به
طور ذاتی در سیستم آنالوگ وجود داشته و امکان رفع آنها به طور کامل هیچگاه وجود
ندارد و شدت آن بستگی به فاصله گیرنده از فرستنده و موانع سر راه و سایر عوامل
محیطی خارج از کنترل فرستنده و گیرنده دارد.
تلویزیون دیجیتال
تلویزیون آنالوگ که تا به حال کاربرد داشته به روشی اطلاق میشود که روشنایی تصویر
و میزان صدا را به ولتاژ الکتریکی تبدیل نموده و سپس ارسال مینماید.
تلویزیون دیجیتال برخلاف روش آنالوگ از روش ارسال دیجیتال استفاده مینماید و همه
اطلاعات مورد نظر شامل سیگنال تصویر، صدا و دیتا را قبل از ارسال پردازش دیجیتال
مینماید پردازش دیجیتال شامل تبدیل سیگنال آنالوگ به سیگنال دیجیتال که از صفر و
یک تشکیل شده و سپس فشردهسازی آنان و حذف اطلاعات مازاد و ارسال آن به روش خاص
اطلاق میشود.
سیگنال ارسال شده ابتدا به اجزای اولیه تصویر و صدا تقسیم شده و سپس عکس عمل فشردهسازی
به کمک مدارات خاص دکو در گیرنده انجام میشود. به عبارت دیگر اطلاعات به اعداد
تبدیل شده و سپس ارسال و دریافت میگردد.
تا وقتی که علامت “یک” ارسال شده در هنگام دریافت نیز “یک” تشخیص داده شود هیچ
مشکلی در تبدیل معکوس سیگنال به حالت اصلی وجود ندارد و این امر که در مسیر انتقال
سیگنال، نویز و تداخل وجود دارد که بر کیفیت کار مؤثر نیست و صدا و تصویر همانطور
که از فرستنده ارسال شده دریافت میشود.
تلویزیون دیجیتال برحسب کیفیت تصویر به دو نوع تلویزیون با وضوح بالا HIGH DEFENITION TV و تلویزیون دیجیتال استانداردSTANDARD DEFINITION TVتقسیم میشود. HDTV تلویزیون با کیفیت بالا با مرور 1080
خط افقی در هر تصویر با نسبت ابعاد صفحه تصویر 16 به 9 و صدای دالبی دیجیتال
فراگیر میباشد و قابلیت دریافت تصویر صاف بدون چشمک زدن و کیفیت رنگی عالی را
دارد. در حالی که SDTV مشخصات پائینتری داشته و با مرور 480
خط افقی، دارای نسبت ابعاد تصویر تعریف شده نمیباشد و به علت استفاده از روش
دیجیتال، دارای کیفیت تصویر خوب بوده و از عرض باند فرکانس کمتری نسبت به HDTV استفاده مینماید.
مزایای سیستم دیجیتال
علاوه بر کیفیت بالای تصویر که در بخش قبل به آن اشاره شد تلویزیون دیجیتال دارای
مزایای دیگری نیز میباشد که از مهمترین آنها استفاده و کارایی بهتر از طیف
فرکانسی موجود میباشد. 4 تا 6 کانال تلویزیون دیجیتال میتواند به صورت مالتی
پلکس بر روی یک کانال تلویزیون معمولی از طریق آنتن زمینی پخش گردد. همچنین 8
کانال تلویزیونی دیجیتال میتواند از طریق یک کانال ماهوارهای ارسال گردد.
بهرهوری بالاتر از طیف فرکانسی در دسترس به دلیل استفاده از تکنیکهای مدرن فشردهسازی
اطلاعات امکانپذیر شده است. این عملیات با حذف اجزا تکراری و اضافی تصویر (از
قبیل اطلاعات ثابت زمینه) میتواند به ضریب فشردهسازی حدود 20 تا 30 دست یابد. با
استفاده از روشهای استاندارد فشردهسازی اطلاعات MPEG2 میتوان به عنوال مثال اطلاعات یک صحنه HDTV را از Mbps 166 (مگابیت در ثانیه) به کمتر از Mbps 5 فشرده نموده و تقلیل داد.
بر روی هر کانال موجود میتوان Mbps 39/19 سیگنال دیجیتال ارسال نمود. علاوه بر افزایش کانال در سیستم
دیجیتال میتوان خدمات بیشتری ارائه نمود. این خدمات شامل ارسال زیرنویس، راهنمای
الکترونیکی برنامهها، انجام امور بانکی و خرید و اینترنت و استفاده از سرگرمیها
و بازیهای مختلف میباشد.
تلویزیون دیجیتال کیفیت صدای بهتری را نیز عرضه میکند. این امر به دلیل ارسال
صدای با کیفیت CD به روش دالبی دیجیتال DOLBY DIGITAL میباشد که دقیقاً مشابه صدای سینما و
کیفیت DVD میباشد.
مزیت دیگر تلویزیون دیجیتال دریافت تصویر صاف و بدون برفک و سایه میباشد زیرا در
سیستم دیجیتال اگر دریافت تصویر امکانپذیر باشد تصویر دریافت شده مشابه تصویر
ارسال شده خواهد بود.
دریافت سیگنال دیجیتال
هماکنون در اروپا و آمریکا فرستندههای تلویزیون دیجیتال زیادی در حال ارسال
سیگنال دیجیتال میباشند. به عنوان مثال در انگلستان حدود 15 کانال از طریق
فرستندههای زمینی (DIGITAL
TERRESTRIAL TV) و بیش از 60 کانال از طریق ماهواره پخش دیجیتال دارند.
به طور کلی به سه طریقه دریافت سیگنال دیجیتال توسط مصرفکنندگان امکانپذیر میباشد:
الف) در صورتی که فرستندههای زمینی به ارسال سیگنال دیجیتال بپردازند (DTT) مشابه تلویزیون آنالوگ توسط آنتن
هوایی سیگنال دریافت شده و سپس مصرفکننده یا باید تلویزیون دیجیتال داشته باشد و
یا از طریق دستگاه جانبی (SET-TOP BOX) STB که مشابه گیرنده ماهواره است سیگنال دیجیتال را دریافت کرده
و سپس خروجی آن را که سیگنال آنالوگ میباشد به تلویزیون آنالوگ موجود خود وصل
نماید.
بدیهی است برای استفاده از کیفیت بالای سیستم دیجیتال استفاده از گیرنده مخصوص
دیجیتال الزامی است.
ب) امکان دیگر برای ارسال سیگنال دیجیتال از طریق ماهواره میباشد در این صورت
حتماً باید از دستگاه جنبی گیرنده ماهواره برای دریافت استفاده نمود و این امر به
این دلیل است که بخش عظیمی از تلویزیونهای ماهواره تحت کنترل بخش خصوصی و تجاری
میباشد که به دلیل سیستمهای مختلف رمزدار کردن اطلاعات میبایست (ENCRYPTION) مشترکین از دستگاههای جانبی خاص آن
شرکت جهت رمزگشایی استفاده نمایند.
ج) روش دیگری برای ارسال تلویزیون دیجیتال از طریق کابل و مشترک شدن به شرکتهای
تلویزیون کابلی میباشد. در این صورت نیز اگر مصرفکننده تلویزیون دیجیتال نداشته
باشد میبایست از دستگاه جانبی STB مخصوص استفاده نماید.
به نظر میرسد ارسال برنامههای تلویزیون دیجیتال از طریق آنتنهای زمینی به تدریج
جایگزین سیستم فعلی آنالوگ خواهد شد و در آینده تلویزیونهای دولتی ارسال رایگان
تلویزیون دیجیتال را شروع نموده و بخش خصوصی نیز خدمات تلویزیون کابلی (به صورت
آبونمان) را به عهده خواهد گرفت و بدین ترتیب دستگاههای جنبی STB نقش عمدهای در دریافت تلویزیون
دیجیتال خواهند داشت تا به تدریج تلویزیونهای جدید دیجیتال جایگزین تلویزیونهای
موجود گردند. با توجه به گران بودن تلویزیونهای دیجیتال و عدم پخش سیگنال دیجیتال
در اکثر کشورها یک انتقال تدریجی از آنالوگ به دیجیتال وجود خواهد داشت و سیستم
آنالوگ فعلی با بهرهمندی از تکنیکهای دیجیتال در تولید برنامهها، تجهیزات
فرستندهها و گیرندهها برای مدتی به بقای خود ادامه خواهد داد.
در هر مانیتور یا تلویزیون فقط سه رنگ قرمز RED ، آبیBLUE و سبز GREEN وجود دارد ( اصطلاحا بهش میگن RBG ) که هرکدام توسط یک لوله شلیک کننده (electron gun ) و در هر ثانیه دهها بار به صفحه فسفری جلویی الکترون های نورانی پرتاب می کنند که اینها مجموعا یک تصویر را میسازند. و تلویزیونها و مانیتورها همگی در صفحه پشت و داخلی شان یک صفحه فلزی دارند (بعضیها هم در جلو و بیرون) که همیشه بهنگام روشن کردن صفحه مانیتور یا تلویزیون، اتوماتیک وار میدان مغناطیسی قبلا ایجاد شده را خنثی و رنگها را بدرستی ردیف کرده و نمایش میدهند . البته این یک توضیح خیلی عامیانه و ساده است... ( توجه : ظاهرا تلویزیونها و مانیتورها - حتی در هنگام خاموشی- مقدار زیادی الکتریسیتی ساکن در خود دارند ، رعایت احتیاط اولین شرط است )
1- دکمه Degausser ( یعنی خنثی کردن میدان مغناطیسی) مانیتور (یا تلویزیون) سالم را بزنید . بلافاصله مشکل حل میشه. (دکمه دیگاسر در تلویزیونها : بر روی منیو Menu (که توی کنترل از راه دور است) کلیک کنید. یک شکلی شبیه نعل اسب وارونه باید در منیو ببینید. این دکمه دیگاسر است.... در تلویزیونهای قدیمی تر: که گزینه دیگاسر ندارند فقط کافیه که دو دکمه brightness و contrast را ( که معمولا در جایی در جلو یا پشت تلویزیونند) همزمان باهم برای چند ثانیه فشار دهید تا پروسه دیگاسر را انجام بده . برای لحظاتی احتمالا صدای خفیفی همراه با تغییراتی در رنگهای تصویر می بینید ) و رنگها تصحیح میشوند.
2- یک آهن ربای کوچک و نیرومند را با دست به جلوی مانیتور خراب شده نزدیک کرده و به آرامی شروع به حرکت دایره ای کنید. و بتدریج دایره ها را بزرگتر و دورتر از صفحه مانیتور کنید. رنگها و تصویر بسرعت تصحیح میشوند.
3- تعمیرکاران تلویزیون و مانیتور هم همین روشها را انجام میدهند. ضمنا یک وسیله ساده ای در فروشگاههای تلویزیون و مانیتور فروخته میشه بنام Degausser که دقیقا همین کاری که درین سه روش بالا توضیح داده شده را بسرعت انجام میده. دیگاسر شبیه یک فرمان اتومبیله و فقط کافیه که به آرامی و یکی دوبار آنرا به صفحه مانیتور نزدیک و دور کنید ...
4- دو قطعه آهنربای قوی را به یک میله یا پیچ چسبانده (خودشان به هم می چسبند و نیازی به چیزی ندارند) و میله را در یک مته برقی قرار داده و مته را با بالاترین سرعت ( با دور RPM بالا) و به شکل دورانی (دایره ای و آرام آرام) در جلو صفحه مانیتور ( یا تلویزیون ) در نزدیکترین فاصله از آن، حرکت داده و دایره هایی مثل روش شماره -۲- تولید کرده و بتدریج از مانیتور فاصله بگیرید.. مشکل بسرعت حل میشه